وقتی زمان تولد پروانه ها فرا می رسد ، خداوند قادر، سوراخ

و روزنه ی کوچکی را در پیله ایجاد می کند و پروانه ها با تقلا

و زحمت و تلاش زیاد ، روزانه را گشاد می کند و از پیله خارج

می شود و زندگی طبیعی خود را ادامه می دهد . دانشمندی

به جهت کمک به این پروانه های نازک بال ، چند پیله را با دست

باز کرد تا پروانه ها بدون زحمت به دنیا بیایند . این اتفاق افتاد ،

پیله ها سزارین شدند و پروانه ها زودتر به دنیا آمدند ، اما این

پروانه ها به هیچ وجه قادر به پروانه ها نبودند . آن ها زمین گیر

بودند ، فلج شده بودند . به لحاظ علمی وقتی پروانه درون پیله

تقلا و تلاش می کند ، ماده ای از بدنش خارج می شود و اگر

این ماده در بدنش باقی بماند ، این حشره کوچولو و لطیف هرگز

موفق به پرواز نخواهد شد و او برای همیشه فلج و زمین گیر

خواهد بود .

***
والدینی که به اقتضائات طبیعی و فطری بچه ها توجه نمی کنند

و آنان را بزرگان کوچکی می پندارند و در بزرگ نمودن و رشد دادن

آ نها عجله دارند و با آموزش های کال و نپخته دوران کودکی آن ها

را کوتاه می کنند و فرصت بچگی کردن را از بچه ها می گیرند .

منتظر فرزندانی خلاق ، بانشاط ، پرتلاش ، نوآور ، کنجکاو و پرجرأت

در آبنده نباشند . کودکی که کاملا بچگی نکند ، در بزرگسالی به

شکل وقیحانه ای بچگی خواهد کرد و با روحی کوچک باقی خواهد

ماند . اگر بخواهیم به امید ساختن آینده ی بچه ها ، زندگی کودکانه

آن ها را با شتاب زدگی و عجله خراب کنیم ، هم زندگی حال و هم

زندگی آینده آن ها را نابود ساخته ایم .

و به یاد داشته باشیم که چتر تعلیم و تربیت سه ستون دارد.

” صبر ، صبر ، صبر”

إن الله مع الصابرین

( تربیت دل پذیر ، دل تربیت پذیر ، محمد حسن رادمنش و افسر خلیلی ، ص60)

حذر از تنبلی که نتوان کرد

کار خرداد را در آبانا

حد خود را شناس تا نکنی

نعمت قدر خویش کفرانا

که در این کفر نعمت است و تو را

نکبت دائمی و خزلانا

هر چه هستی از آن تست همان

جز از این نسبتی است افسانا

که فلان سنگ آسیا ز من است

یا مرا هست سنگ افسانا

الحذر الحذر که وقتت را

بگذرانی برای رمانا

بنگر اندر کمال زاتی خود

مدح و ذم باشدت چو سیانا

یا بنالی به نسبت .و گویی

که منم از فلان و بهمانا

ای به غفلت سر آمده عمرت

عاقبت حسرتست و خسرانا

ای خوش آن کو مراقب خویش است

ورنه نفسش کشد به نیرانا

خواهی اگر تخم رستگاری را

نیست غیر از مراقبت جانا

هر کس از رای و عقل سرپیچد

شود از کفر خود پشیمانا

فاطمه خانم و سعیده من

جان و جانان و نور چشمانا

با درود و نوید می بوسم

دست هر یک چو شکل بوسانا

ای دو رخشنده گوهر پاکم

ای دو پاکیزه دُرّ تابانا

خوش نیوشیده خوش بنوشیدش

من شما را شوم به قربانا

حلقه گوش خویشتن سازید

این سخن های دُرّ غلتانا

مادرِ پندهاست ، پند پدر

که به فرزند دارد ارزانا

گر چه هر آب بارش است گوار

نیست مانند آب نیسانا

پختم اشعاری از برای شما

بِه ز حلوای آب و دندانا

به سعادت به سر برید همه

در پنای خدای سبحانا

باشد این پند نامه فرزند

یادگار پدر به دورانا

حسن آملی که نظم وی است

ثروت رفعت جوانانا

( برای ریحانه ، محمود اکبری ، ص 108)

دو دانه در هوای مساعد بهاری روی زمین افتادند .

دانه اولی گفت : دلم می خواهر پاهایم را به زمین فرو برم .

روی پای خود بایستم . ببینم در تاریکی زمین چه خبر است .

ریشه هایم را در این تاریکی پایین ببرم ، رشد کنم ،

ساقه هایم از زمین سر برآورد ، برگ در آورم ، گل بدهم

و برای خودم کسی شوم و کودکی به نزدم بیاید . از دیدن

من لذت ببرد و از من چیزی بیاموزد.

دانه دومی گفت : نه نه ، من خیلی می ترسم ، من قدرت

این ریسک را ندارم ، شاید در آن تاریکی کرمی باشد که پایم

را گاز بگیرد و ریشه ام را بخورد . شاید ریشه ام به سنگی

برخورد کند و دردش آرامش را از من بگیرد . من می ترسم

اگر سرم را از خاک در آورم ، کودکی پایش را روی من بگذارد

و مرا له کند یا شاید حیوانی مرا بخورد . یا شاید تا بخواهیم

جان بگیریم و بزرگ شوم کسی مرا از خاک بیرون بکشد .

دانه اول کار خود را شروع کرد و به رشد خود ادامه داد .

اما دانه دوم در همین فکرها غرق بود که یک مرغ خانگی او را

نوک زد و به زندگی اش برای همیشه پایان داد !!!!

***

از وظایف بزرگ و اساسی والدین ، ایحاد اعتماد به نفس در

فرزندان است . بچه های بزرگ و قوی از والدین بزرگ الگو

گرفته اند و جرأت پیشروی پبدا کرده اند . وظیفه یک پدر و مادر

دانا و متعهد این است که به فزرندان خود بال پرواز بدهد . به

آن ها یاد بدهد قبل از آن که زنده بمانند ، باید زندگی کنند و

زندگی بدون اعتماد به نفس معنا ندارد چون افراد بی جرأت

به سادگی در اختیار مرغان گرسنه جامعه قرار می کیرد ،

طعمه دیگران می شوند و در دام می افتند و از زندگی ساقط

می شوند.

والدین گرامی ، ما وظیفه داریم برای اعتماد به نفس در

فرزندانمان کارهای زیر را انجام دهیم :

به فرزندانمان توجه کنیم و دلگرم بودن را به آنان آموزش دهیم .

خوشرو باشیم .

کلامشان را قطع نکنیم .

به درخواست آن ها توجه کنیم و برایشان ارزش قائل شویم .

اشتباهات آن ها را نادیده بگیریم و آن ها را سرزنش نکنیم .

در مقابل کله شقی های آن ها توجه کنیم و از آن ها تقدیر

کنیم .

نگذاریم احساس گناه کنند ، کاری نکنیم که دستخوش

خشم و عصبانیت شوند .

با احترام و مؤدب باشیم

بسیار صبور باشیم و آن ها را دستخوش ترس نکنیم .

هدف های واقعی و شدنی را برایشان در پیش بگیریم .

مراقب سلامت جسمانی و روانی آن ها باشیم .

خوب و بادقت به حرف هایشان گوش دهیم .

با آن ها چنان رفتار کنیم که با بهترین دوستان خود رفتار

می کنیم .

آن ها را با هیچ کس مقایسه نکنیم .

به جای خورده گیری از نقاط ضعف آن ها به نقاط قوتشان

توجه کنیم .

مسئولیت های کوچک را به آن ها بسپاریم .

بگذاریم شکست را تجربه کنند

و آن گاه منتظر فرزندانی موفق و سربلند باشیم .

(تربیت دلپذیر ، دل تربیت پذیر ، محمد حسن رادمنش و افسر خلیلی ، ص 34 )

در آموزش فیل ها در سیرک ، ابتدا فیل های کوچک را با

زنجیر های ضخیم و محکم می بندند . اما فیل های بزرگ

چند تنی رها هستند و تحت فرمان سیرک باز نقش بازی

می کنند . بچه فیل ها سعی می کنند بر اساس فطرت

وجودی خود از اسارت رها شوند . اما زنجیرهابه آن ها

می فهمانند که قدرت مانور محدود است ، فضای حرکت

کم است ، آزادی حد و حصر دارد . پس از گذشت مدتی

از زمان تعلیم ، زنجیرها به طناب تبدیل می شود و هر آن

چه فیل ها بزرگتر می شوند طناب ها نازک تر می شود

و بالاخره زمانی فرا می رسد که فیل های پنج تنی بدون

هیچ افسار و طنابی در میدان سیرک رها می شوند و با

اشاره دست و چوب سیرک بازان حرکت می کنند ،

می خوابند ، شکلک در می آورند و…

و این است روش تربیت فیل های بزرگ به دست

انسان های کوچک ، انسان های استعمارگر ،

انسان های خودخواه وانسان های دانا و اندیشمند .

***

از دوران نوزادی با گفتن و بکن نکن ها و نصیحت ها و

حد و حصر ایجاد کردن برای فرزندانمان او را در افسار

تربیت قرار می دهیم و از او آدمکی گلخانه ای ،

کلیشه ای و بدون اراده ، پرتوقع ، کم حوصله و ماشینی

پرورش می دهیم . او را از فطرت خدادادی دور می کنیم

و حرکت و پویایی و کسب تجربه او را در قید و بند

خود پسندی قرار می دهیم . آن گاه باید در بزرگی ،

با افرادی بی اراده ، پیرو ، مقلد ، بدون اندیشه ، ذلیل

و ترسو روبرو شویم .

برخی از ما والدین دوران کودکی بچه هایمان را با دستورات

و فرمان های جور واجور غیر علمی ، غیر انسانی ، و

غیر اسلامی پرورش می دهیم و انتظار داریم ایجاد این

محدودیت ها ، او را انسانی کارآمد ، فعال و آماده برای

زندگی بار آورد . این عبارت را باید به خوبی به یاد داشته

باشیم که آن گونه که ما می خواهیم فرزندانمان تربیت

نمی شود بلکه آن گونه که هستیم تربیت خواهند شد .

ماسک زدن ، نقش بازی کردن و خود را والدینی عالم جلوه

دادن در تربیت بچه ها نقش تخریبی دارد . اگر اجازه بدهیم

فرزندانمان با فطرت خداجویی و خدادادی خود در یک مسیر

طبیعی و بدون قید و بندهای افراطی و غیر علمی بزرگ شود،

شک نداشته باشید که او بیشتر می فهمد ؛ بیشتر می داند

و بیشتر زندگی می کند . قید و بندها بکن نکن ها و بسیاری

از نصیحت های ما والدین ، بچه ها را از جرأت و ریسک کردن ،

قدرت تجربه شکست ها و آماده شدن برای زندگی فردا می اندازد .

بگزاریم بچه هایمان براساس فطرت پاک خود بزرگ شوند . دائم

در مسیر زندگی آنها مین گذاری نکنیم و برای آن ها قید و بند

و دیوار و حصار ایجاد نکنیم .

فرزندان ما آن چه را که آرزو داریم نمی شود ، آن ها آن

می شوند که ما هستیم .

(تربیت دلپذیر ، دل تربیت پذیر ، محمد حسن رادمنش و افسر خلیلی ، ص 44 )

کشتی بزرگی در میان اقیانوس دچار طوفان شد.باد بسیار شدید

موجب به تلاطم در آمدن کشتی و ترس مسافران شده بود. خانواده ی

ناخدا نیز در این کشتی پدر را همراهی می کردند .دختر ناخدا روی

تختخوابی خوابیده بود ، اما تکان های متمادی و سر و صدای مسافران

خواب را از چشمان او ربود و او را بیدار کرد . دخترک نزد مادر خود آمد و

پرسید که چه اتفاقی افتاده است؟مادر با ترس و ناله و صدای لرزان موضوع

را برای دخترک خود توضیح دادکه کشتی دچار طوفان شده است و احتمال

غرق شدن و کشته شدن مسافران وجود دارد. دخترک از مادرش پرسید :

آیا بابا پشت سکان است ؟ مادر جواب داد :آری پدرت پشت سکان است ؟

دخترک از مادرش خداحافظی کرد و به سمت رختخواب رفت روی رختخوابش

آرام گرفت و به خواب عمیقی فرو رفت.

***

فرزندان ما در وجود پاک خود ، پایانی را می شناسند و به آن اعتقاد قلبی

دارند و سکان زندگی خود را به او سپرده اند و مطمئن هستندکه تمام

هست و نیست آنان به دست خداست . ( پیروان دین حضرت مسیح ،

خدا را پدر حضرت مسیح می دانند ) باید اطمینان داشته باشیم که

فرزندان ما از ما دیندار ترند و توکل آن ها بیشتر از ماست . آن چه

موجب می شود ایمان و اعتقاد آن ها به وجود خداوند کم می شود

و خداجویی در بچه ها کم رنگ جلوه کند ، تربیت غلط من و شمای

والدین است . ترس های دوران کودکی از جهنم ؛ واداشتن های اجیاری

و تهدیدی در مسادل دینی به رخ کشیدن عذاب های خداوند ، به جای

رحمت ها و عنایت های او ، اصرار زیاد در اجرای فرامین مذهبی، کتک ها

، تهدید ها ، داد و قال ها ، پرخاشگری ها ، خشونت ها ، مسخره کردن ها

و… موجب فرار فرزندانمان از عبادت های خود انگیخته می شود و توکل

آنان را نسبت به باری تعالی کم رنگ می کند . ایمان و توکل فرزندان به

مقدار زیادی به قدرت ایمان ما والدین بستگی دارد . ما یک وظیفه داریم

و آن این است که فطرت خداجوی بچه ها را دستکاری نکنیم ، انگلک نکنیم .

ما باید خود یک الگوی سالم و باایمان و پرتوکل برای فرزندانمان باشیم ،

باید زمینه هایی را فراهم آوریم تا تربیت دینی ، با توجه به فطرت خداجوی

آه ها شکل بگیرد . اگر ما والدین الگوی مناسبی در مسائل دینی باشیم ،

جای نگرانی نیست زیرا

« ما با رفتار و کردارمان تربیت می کنیم نه با گفتارمان »

( تربیت دل پذیر ، دل تربیت پذیر ، محمد حسن رادمنش و افسر خلیلی ، ص 29 )

مردی صبحگاهان کنار ساحل دریا قدم می زد . متوجه شد

یک نفر دائم خم می شود و چیزی را بر می دارد و به طرف

دریا پرت می کند . جلو رفت و از او پرسید : چه می کنی؟

او گفت : ستاره های دریایی را نجات می دهم . دیشب که

مد شده و آب دریا بالا آمده است ، تعداد زیادی از ستاره ها

به ساحل پرتاب شده اند . اگر این ربان بسته ها را به دریا

برنگردند از بین خواهند رفت . مرد گفت : این ساحل به این

طویلی ! این همه ستاره دریایی ! مگر کار تو چه تفاوتی

می کند ؟این کار تو چه ارزشی دارد ؟ مگر چند ستاره را

می توانی نجات دهی ؟ آن مرد در حالی که کارش را ادامه

می داد ، خم شد و بازوی یک ستاره را گرفت و به طرف دریا

پرتاب کرد و گفت : برای این یکی تفاوت کرد ، این یکی زنده

ماند ، این یکی نجات یافت .

****

سال ها قبل ایمانوئل کانت یکی از مربیان بزرگ تعلیم و تربیت

گفته است : از بین ابداعات بشر ، دو کار بسیار سخت است

یکی حکومت داری و دیگری تعلیم و تربیت .

تربیت کار ظریفی است که دستور العمل و نسخه خاصی ندارد

و به موقعیت سیال بین اولیا و فرزندان بستگی دارد . هیچ کس

نمی تواند ادعا کند که تمام راهکارهای تربیتی را در پرورش فرزندانش

استفاده کرده است. شنید ایم که یکی از بزرگان تعلیم و تربیت

گفته است من تا ازدواج نکرده بودم، در فکرم شش ایده بزرگ و ناب

داشتم تا وقتی بچه هایم به دنیا می آیند در مورد آنان به کار گیرم

و آنان را درست تربیت کنم . ولی الان دارای شش فرزند هستم و

واقعا هیچ نظریه ای در مورد تربیت آنان ندارم !! فرزندان ما قطعات

یک ماشین نیستند که همه را با یک روش ، با یک متد ، با یک نسخه

از قبل تعیین شده ، تربیت کنیم .تربیت یک موقعیت سیال ، متفاوت ،

رنگارنگ و لحظه بین والدین و فرزندان است . در این مجموعه با برخی

از راهکارهای تربیتی آشنا می شویم و انشاالله بتوانیم بعضی از

مشکلات نتربیتی بچه هایمان را حل کنیم و تعدادی از ستاره های

دریایی زندگی شیرین فرزندانمان را نجات دهیم و زندگی آنان را پر

از ستاره های امید و شادی نموده واز پدر و مادر بودن خودمان

لذت ببریم .

( تربیت دل پذیر ، دل تربیت پذیر ، محمد حسن رادمنش و افسر خلیلی ، ص 19 )