قال الصادق عليه السلام: اعراب القلوب على أربعة انواع، رفع و فتح و خفض و وقف. فرفع القلب في ذكر اللَّه تعالى، و فتح القلب في الرضاء عن اللَّه، و خفض القلب في الاشتغال بغير اللَّه، و وقف القلب في الغفلة عن اللَّه.
أ لا ترى ان العبد اذا ذكر اللَّه بالتعظيم خالصا، ارتفع كل حجاب كان بينه و بين اللَّه تعالى من قبل ذلك، و اذا انقاد القلب لمورد قضاء اللَّه تعالى بشرط- الرضاء عنه كيف ينفتح بالسرور و الروح و الراحة، و اذا اشتغل قلبه بشى‏ء من أسباب الدنيا كيف تجده اذا ذكر اللَّه بعد ذلك و آياته منخفضا مظلما كبيت خراب خلو ليس فيه عمران و لا مونس، و اذا غفل عن ذكر اللَّه تعالى كيف تراه بعد ذلك موقوفا محجوبا قد قسا و اظلم منذ فارق نور التعظيم.

همين طورى كه كلمات علائمى دارند كه دلالت مى‏ كنند بر حالات مختلف كه به اقتضاى عوامل مختلف پيدا مى‏ شوند از حال رفع و نصب و جر و وقف كلمات: قلوب و دلها نيز به تناسب خود علائم و اعرابهائى دارند، كه دلالت‏ مى ‏كنند بر ظهور مراتب و مكنونات قلب.

حضرت صادق (ع) فرمود: اعراب قلوب بر چهار نوع است: رفع و فتح و خفض و وقف.

حالت رفع قلوب: در صورتيست كه در ذكر و ياد خدا باشد.

حالت فتح: در مورديست كه از پروردگار خود راضى باشد.

حالت خفض: در حاليست كه به غير خدا متوجه و مشغول باشد.

حالت وقف: آن وقتيست كه از خداى خود غافل باشد.

آيا نمى ‏بينى كه چون انسان در ياد خدا بود و او را روى خلوص نيت و محبت تجليل و تعظيم كند: چگونه حجاب ها و موانعى كه در ميان او و خدا بود بر طرف شده، و قلب به سوى خدا مرتفع و متوجه گردد.

و چون در مقابل قضا و حكم خدا راضى و تسليم گشت، چگونه قلب انسان منفتح و باز شده، و حالت سرور و آرامش و اطمينان پيدا مى ‏كند.

و هنگامى كه انسان مشغول امور دنيوى و متوجه به شهوات و زخارف دنيا شد؛ مى ‏بينى كه چگونه در مقابل ذكر خدا و آيات او محجوب  و منخفض و تاريك است، مانند اطاقى كه مخروبه و خالى بوده و اثرى از انس و عمران و سكنى در آن نباشد. و چون انسان از ياد خدا غفلت ورزيد،: چگونه مى‏ يابى آن را كه متوقف و سر پوشيده و ظلمانى گشته، و اثرى از انوار عظمت و جلال در آن پيدا نمى ‏شود.

مصباح الشريعة ،منسوب به جعفر بن محمد( امام ششم علیه السلام ) ، ترجمه مصطفوى،  ص: 10

قال الصادق (ع) في كل نفس من أنفاسك شكر لازم لك، بل ألف أو اكثر، و أدنى الشكر رؤية النعمة من اللَّه تعالى، من غير علة يتعلق القلب بها دون اللَّه عز و جل، و الرضاء بما اعطى، و ان لا تعصيه بنعمة و تخالفه بشي‏ء، من أمره و نهيه بسبب نعمته، فكن للَّه عبدا شاكرا على كل حال تجدا اللَّه ربا كريما على كل حال، و لو كان عند اللَّه تعالى عبادة تعبد (يتعبد) بها عباده المخلصون أفضل من الشكر على كل حال لا طلق لفظة (لفظها) فيهم من جميع الخلق.
بها (باختصاصهم بها)، فلما لم يكن افضل منها خصها من بين العبادات و خص اربابها، فقال: و قليل من عبادى الشكور.

 حضرت صادق (ع) فرمود : در هر نفسى از نفسهاى تو شكرى لازم است براى تو و بلكه هزار شكر يا بيشتر است.
كمترين حد شكر اينست كه نعمت را از طرف خدا ديده و علتى را كه مورد علاقه قلب و جالب توجه باشد براى نعمت نتراشد، و تنها علت و سبب‏ نعمت را خدا دانسته، و به آنچه او عطاء مى‏ كند راضى باشد، و به وسيله نعمت‏هاى او معصيت و مخالفت اوامر و نواهى او نكند.
پس در هر حال و در همه وقت بنده شكرگزار خدا باش، تا خداى خود را در هر مورد پروردگار بخشاينده و مهربان بينى. و اگر نزد خداوند متعال عبادتى از عبادتهائى كه بندگان مخلص به آن عبادت مى ‏كنند بهتر و بالاتر از شكر بود: البته اسمى از آن برده و بندگان خود را به آن عبادت مخصوص امر مى ‏فرمود. ولى چون عبادتى بهتر و مطلوب‏تر از آن نبود؛ از اين لحاظ اين عبادت را انتخاب فرموده، و از ميان بندگان خود تنها اشخاصى را انتخاب كرده و از آنان اسم برد كه شاكر هستند، و فرمود: و كم است در ميان بندگان من اشخاصى كه شاكر هستند.

مصباح الشريعة،منسوب به جعفر بن محمد( امام ششم علیه السلام ) ،ترجمه مصطفوى،  ص: 27

روزه داری در اسلام همچون احکام دیگر دارای شرایطی است. بر اساس فتوای مراجع تقلید افرادی که از بیماری رنج می برند و روزه برایشان مشکل جدی جسمی ایجاد می کند نباید روزه بگیرند. البته ذکر این نکته ضروری است که شاید هر پزشکی صلاحیت تجویز روزه نگرفتن را دارا نباشد.

ملاك اعتبارِ منع پزشك از روزه

سوال: اگر پزشک شخصى را از روزه گرفتن منع کند آيا با توجه به اين‌که بعضى از پزشکان اطلاعى از مسائل شرعى ندارند، عمل به گفته او واجب است؟

جواب: اگر مکلّف از گفته پزشک يقين پيدا کند که روزه براى او ضرر دارد و يا از گفته وى يا منشأ عقلايى ديگرى براى او خوف از ضرر حاصل شود، روزه گرفتن براى او واجب نيست، بلکه جايز هم نيست.

منع پزشک غير امين

سوال: بعضى از پزشکان که به مسائل شرعى ملتزم نيستند، بيماران را از روزه گرفتن به دليل ضرر داشتن منع مى‌‏کنند، آيا گفته اين پزشکان حجت است يا خير؟

جواب: اگر پزشک امين نباشد و گفته او هم اطمينان آور نباشد و باعث خوف ضرر نشود، گفته او اعتبارى ندارد و در غير اين صورت نبايد روزه بگيرد.

روزه با وجود منع پزشك

سوال:چشم پزشک مرا از روزه گرفتن منع کرده و گفته است که به علت ناراحتى چشم به هيچ وجه نبايد روزه بگيرم، ولى من به گفته او توجه نکرده و شروع به روزه گرفتن کردم که باعث بروز مشکلاتى براى من در اثناى ماه رمضان شد. به‌طورى که در بعضى از روزها هنگام عصر احساس ناراحتى مى‌‏کنم، لذا متحيّر و مردّد هستم بين اين‌که روزه نگيرم و يا ناراحتى‌‏ام را تحمل کرده و روزه را تا غروب ادامه دهم. سؤال اين است که آيا اصولاً روزه گرفتن بر من واجب است؟ و در روزهايى که روزه مى‌‏گيرم و نمى‌‏دانم قدرت ادامه آن را تا غروب دارم يا نه، آيا روزه‌‏ام را ادامه دهم؟ و نيّت من چگونه بايد باشد؟

جواب: اگر از گفته پزشک متديّن و امين اطمينان حاصل کنيد که روزه براى چشم شما ضرر دارد و يا خوف ضرر داشته باشيد، روزه گرفتن براى شما واجب نبوده و بلکه جايز هم نيست، و با خوف ضرر نيّت روزه صحيح نيست و در صورت عدم خوف ضرر نيّت روزه اشکال ندارد، ولى صحّت‏ روزه متوقف بر اين است که براى شما واقعاً ضرر نداشته باشد.

سوال: در سال گذشته توسط پزشک متخصص موردعمل جراحى کليه قرار گرفتم. وى مرا از گرفتن روزه تا آخر عمر منع نمود، ولى در حال حاضر هيچ مشکل و دردى احساس نمى‌‏کنم و حتى به‌طور طبيعى غذا مى‌‏خورم وآب مى‌‏نوشم و هيچ‌يک از عوارض بيمارى را هم حس نمى‌‏کنم، وظيفه من چيست؟

جواب:اگر خود شما از ضرر روزه خوف نداريد و حجت شرعى هم بر آن نداريد، واجب است روزه ماه رمضان را بگيريد.

روزه نگرفتن به دستور پزشك و كشف خلاف

سوال: اگر پزشک به بيمارى بگويد که روزه براى شما ضرر داد و او هم روزه نگيرد، ولى بعد از چند سال بفهمد که روزه براى وى ضرر نداشته و پزشک در تشخيص خود اشتباه کرده است، آيا قضا و کفّاره بر او واجب است؟

جواب: اگر از گفته پزشک متخصص و امين و يا از منشأ عقلايى ديگر، خوف از ضرر پيدا کند و روزه نگيرد، فقط قضا بر او واجب است.

رساله ی اجوبه الاستفتاءات سوالات173-174-175-176-177

منبع : سایت شهید آوینی 

که در ماه رمضان مسافرت مى‌‌کند در هر موردى که نماز را بايد شکسته بخواند نبايد روزه بگيرد. و در هر مورد که بايد نماز را چهار رکعتى (تمام) بخواند، مانند مسافرى که ده روز در يک محل قصد ماندن مى‌‌کند يا اينکه مسافرت شغل اوست، واجب است روزه را نيز به جا بياورد.

مسافرت در ماه رمضان هر چند براى فرار از روزه باشد جايز است. البته بهتر است به سفر نرود مگر اين‌که سفر براى کار نيکو يا لازمى‌ باشد.

سفر براى فرار از روزه

سوال: آيا مسافرت عمدى در ماه رمضان به قصد افطار و فرار از روزه گرفتن، جايز است؟

جواب: مسافرت در ماه رمضان اشکال ندارد، و در صورت مسافرت، ولو اين‌که براى فرار از روزه باشد، افطار بر او واجب است.

سوال: كسى كه در ماه رمضان مسافرت كرده، آيا علاوه بر قضا، بايد كفّاره هم بدهد؟

جواب: خير، تنها قضاى روزه‌ها واجب است و كفّاره ندارد؛ ولى اگر قضاى روزه‌ها را تا ماه رمضان سال بعد به تأخير اندازد، به جهت تأخير، بايد براى هر روز يك مدّ طعام كفّاره بدهد.

روزه قضا و سفر در تنگى وقت

سوال: شخصى که روزه‌ى معينى بر عهده‌ى او مي‌باشد و يا اينکه چند روز قضا دارد و وقت آن ضيق شده است، مى‌‌‌تواند به سفر برود؟ و اگر در سفر است، آيا لازم است قبل از ماه رمضان از سفر مراجعت کند و روزه‌هايش را بگيرد؟

جواب: رفتن به سفر براى او اشکال ندارد و اگر در سفر است لازم نيست مراجعت کند که آن روز يا چند روز را روزه بگيرد؛ چون کسى که در سفر است، روزه از او برداشته شده است همانند ماه مبارک، و تفاوتى هم بين اقسام روزه نيست.

روزه قضا در سفر

سوال: آيا گرفتن روزه‌هاى قضا، در سفر صحيح است؟

جواب: خير، جايز نيست.

روزه مستحبى براى مسافر

سوال: آيا مسافر مى‌‏تواند روزه مستحبى بگيرد؟

جواب: خير، گرفتن روزه مستحبى در سفر جايز نيست؛ مگر در مدينه طيبه كه براى بر آورده شدن حاجت، مى‌‏تواند سه روز، روزه مستحبى بگيرد و احتياط آن است که روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعه را اختيار كند.

روزه طلاب در سفرهاى تبليغى

سوال: اگر يکى از طلاب علوم دينى قصد داشته باشد تبليغ را شغل خود قرار دهد، آيا با اين فرض مى‌‏تواند در سفر نماز خود را تمام بخواند و روزه هم بگيرد؟ اگر شخصى براى کارى غير از تبليغ و ارشاد يا امر به معروف و نهى از منکر مسافرت نمايد، نماز و روزه‌‏اش چه حکمى‌ دارد؟

جواب: اگر عرفاً تبليغ و ارشاد يا امر به معروف و نهى از منکر شغل و کار او محسوب شود، در سفر براى انجام آن کارها حکم مسافرى را دارد که به‌خاطر شغل و کارش سفر مى‌‏کند، و اگر زمانى براى کارى غير از ارشاد و تبليغ مسافرت کرد، در آن سفر مانند ساير مسافران نمازش شکسته است و روزه او صحيح نيست.

مطابق با رساله ی اجوبه الاستفتاءات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای / سوالات206الی 213

منبع  سایت شهید آوینی 

مسئله اول: مسافرت‌ اگر به قدر مسافت شرعی باشد و شخص کثیرالسفر، مسافرتش برای شغل نباشد و این مسافرت هم حداقل ۴ فرسخ شرعی یعنی ۲۲/۵ کیلومتر است و ۲۲/۵ کیلومتر هم می‌خواهد، در این سفرها نمازهای چهار رکعتی شکسته است و باید به صورت دو رکعتی خوانده شود و روزه‌ی این مسافر هم صحیح نیست.

مسئله دوم: کسانی که سفر کردن جزئی از شغل‌شان است و کثیرالسفر هستند، یعنی برای شغل‌شان مسافرت‌های زیادی می‌روند که معمولاً بین سفرها کمتر از ۱۰ روز فاصله است، این افراد باید در سفرهای کاری -و نه سفرهای شخصی- نماز را کامل بخوانند و و روزه‌شان هم صحیح است.

مسئله سوم: کسی که به مسافرت شخصی می‌رود، در آن روزی که به مسافرت می‌رود، اگر قبل از ظهر برود، یا در هنگام ظهر در بین راه باشد یا در جایی باشد که وطنش نیست و ۱۰ روز هم نمی‌خواهد در آنجا بماند، روزه‌ی آن روزش صحیح نیست، اما اگر بعدازظهر حرکت کند، روزه‌ی آن روزش صحیح است.

مسئله چهارم: وقتی که شخص از سفر برمی‌گردد، اگر در هنگام اذان ظهر در راه باشد، روزه‌ی آن روزش صحیح نیست، اگر قبل از اذان ظهر ولو یک دقیقه‌ قبل از اذان به وطنش یا جایی که می‌خواهد ۱۰ روز در آنجا بماند برسد، روزه‌ی آن روزش صحیح است. اما اگر او در هنگام اذان ظهر حتی ۵۰۰ متر با وطنش فاصله داشته باشد، روزه‌ی آن روزش صحیح نیست.

مسئله پنجم: کسی که کثیرالسفر است یعنی شغلش مسافرت است و زیاد به مسافرت می‌رود، در سفرهای شخصی باید نماز را شکسته بخواند؛ و خانواده‌اش که با او سفر می‌کنند و شغل‌شان مسافرت نیست، باید نماز را شکسته بخوانند، مگر اینکه قصد اقامت ۱۰ روزه کنند. مثلاً اگر فرد شاغل سه روز در هفته را در شهر دیگری کار می‌کند و خانواده‌اش هم با او می‌آید ولی خانواده‌اش آنجا شغلی ندارند، خانواده‌ی او باید نماز را شکسته بخوانند و تبعیت در اینجا معنا ندارد.

مسئله ششم: تبعیت زن و فرزند از سرپرست خانواده در صورتی است که آنها به صورت مستقل تصمیم نمی‌گیرند و آن هم در جایی است که بنا دارند بمانند یا بنا دارند زندگی کنند. اما جایی که مثلاً وطن شوهر بوده و الان هم هست و الان آنجا زندگی نمی‌کنند، زمانی که به وطن شوهر مسافرت می‌روند، اگر وطن زن و بچه‌ها آنجا نباشد، یعنی خانم آنجا زندگی نکرده است و بچه‌ها آنجا به دنیا نیامده‌اند و اصلاً آنجا با هم زندگی نکرده‌اند، زن و فرزند تابع شوهر نیستند و اگر قضد ۱۰ روز نکنند نمازشان شکسته است و روزه‌شان هم صحیح نیست.

منبع :KHAMENEI.IR

 مجموعه احکام روزه  برگرفته از استفتائات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

برای دریافت این مجموعه اینجا کلیک کنید .

منبع :KHAMENEI.IR