گناه ، انواع و آثار آن در قرآن
ألَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ كَبَآئِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ
هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَإِذْ أَنتُمْ أَجِنَّةٌ فِى بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ
فَلَا تُزَكُّواْ أَنفُسَكُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى
(سوره نجم ، آیه 32)
كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتى هاى آشكار اجتناب مى كنند
جز گناهان ناخواسته، بى شك پروردگارت (نسبت به آنان) آمرزشش
گسترده است. او به شما داناتر است، آنگاه كه شما را از زمین پدید
آورد و آنگاه كه شما در شكم مادرانتان جنین بودید، پس خود را
بى عیب نشمارید كه او به تقواپیشگان داناتر است .
*ارزش هر انسانى به مقدارى است كه در برابر گناه مقاومت
مى كند.اگر براى یك مثقال طلا گناه كردیم، ارزش ما یك مثقال
است و اگر براى صد مثقال، ارزش ما صد مثقال است.
امام على علیه السلام فرمود:به خدا سوگند اگر كره زمین
(اقالیم سبعه) را به من دهند تا براى گرفتن پوست جوى از
دهان مورچه اى مرتكب گناه شوم، این كار را نخواهم كرد.
هیچ گناهی را کوچک نشماریم
امام على علیه السلام فرمودند: بدترین گناه، گناهى است كه انسان
آن را سبك یا كوچك بشمارد. «اشدّ الذنوب ما استخف به صاحبه»
تقوا از گناه ملاک رابطه است
در روایات می خوانیم: همانا دوست پیامبر كسى است كه مطیع
خدا باشد، گرچه نسبتى با حضرت نداشته باشدو دشمن پیامبر،
كسى است كه نافرمانى خدا كند، گرچه ازنزدیكان حضرت باشد.
«انّ ولىّ محمّد مَن اطاع اللّه و اِن بعدت لحمته و انّ عدوّ محمّد مَن
عصى اللّه و اِن قَرُبت قرابته»
تبدیل گناه صغیره، به كبیره
بعضى عوامل و شرایط، گناهان صغیر را به كبیره تبدیل مى كند،
از جمله:
اصرار بر صغیره، سبك شمردن گناه، شادى كردن هنگام گناه،
انجام دادن گناه از روى طغیان، مغرور شدن به مهلت هاى الهى
آشكارا گناه كردن، گناه بزرگان و افراد برجسته.
آثار گناه
قساوت دل، سلب نعمت، ردّ دعا، تغییر رزق، محروم شدن از بعضى
عبادات نظیر نماز شب، بلاى ناگهانى، قطع باران، ویرانى خانه،
رسوایى و خوارى، كوتاهى عمر، زلزله، فقر و نادارى، اندوه و بیمارى
،
تسلط اشرار، كه براى هر یك از این آثار، آیات و روایاتى وارد شده است
راههاى جبران گناه
1- نماز. «اقم الصلاة… انّ الحسنات یذهبن السّیئات»
2- استغفار براى خود و دیگران(شفاعت). «فاستغفروا اللّه و استغفر
لهم الرسول»
3- انفاق. «صدقة السرّ تكفّر الخطیئة»
4- حل مشكلات مردم. «من كفّارات الذنوب العظام اغاثة الملهوف»
5- ایمان و كارهاى نیك. «و الّذین آمنوا و عملوا الصّالحات لنكفّرنّ
عنهم سیّئاتهم»
6- پرهیز از گناهان كبیره. «ان تجتنبوا كبائر… نكفّر عنكم»
7- توبه و جبران بدى ها. «الاّ مَن تاب و آمن و عمل عملاً صالحا
فاولئك یبدّل اللّه سیّئاتهم حسنات»
8- شركت در جنگ و جهاد و شهادت. «و قاتلوا و قتلوا لاكفّرنّ
عنهم سیئاتهم»
9- سلام كردن، طعام دادن و نماز شب. «ثلاث كفّارات: افشاء السّلام
و اطعام الطّعام و الصلاة بالّیل و النّاس نیا»
10- ذكر صلوات بر محمد و آل محمد. «من لم یقدر على ما یكفر به
ذنوبه فلیكثر من الصلوات على محمد و آل محمد فانها تهدم الذنوب
ذنبا»
حساب تزكیه نفس و خودستایى، از حساب بیان نعمتهاى الهى
جداست.
خداوند در این آیه مى فرماید: خودتان را ستایش نكنید،
«فلاتزكّوا أنفسكم»
ولى در جاى دیگر مى فرماید: «و امّا بنعمة ربّك فحدّث»
نعمتها و الطاف خدا را بیان كن.
(دقایقی با قرآن ، محسن قرائتی ، ص 221)
