گزیدهای از فتاوای حضرت آیتالله العظمی خامنهای درباره عزاداری
اطلاع از احکام که در قالب فتوا بیان میگردد، به ویژه در هر موضوعی که انسان با آن سر و کار دارد، لازم، ضروری و حتی واجب است، چرا که وقتی مسلمان احکام را ندانست، به اجتهاد خودش عمل میکند و البته شیاطین جنّ و انس (دشمنان) نیز این فرصت را برای رخنه و ایجاد انحراف و اعوجاج، غنیمت میشمرند.
مجالس عزادای سیدالشهداء امام حسین علیه السلام، باید هر چه خالصانهتر، معظمتر، با شکوهتر و مؤثرتر برگزاری گردد؛ بدیهی است که تحقق این مهم و توفیق به این عبادت، میسر نخواهد بود، مگر با علم، اطلاع و عمل به احکام.
برخی از عوام، گمان میکنند که اگر مراجع معظم و فقهای دین، در چگونگی عزاداری، عملی را حرام یا مکروه اعلام داشتند، خلاف آن عمل کردن، موجب قرب بیشتر میشود! لذا اصرار دارند که حتماً راه را کج روند و آن چه امر یا توصیه شده که نکنید را انجام دهند! تردیدی نیست که بر این اندیشه و رفتار عوامانه، فط نفس و القائات شیطانی حاکم است و نه خلوص برای خدا و احیای دین؛ و نه شناخت و محبت سیدالشهداء علیهالسلام و اهتمام برای زنده و پویا نگهداشتن راه او. ندید وقتی مراجع فرمودند که قمه زدن وهن اسلام و موجب بهانه جویی دشمنان و ضد تبلیغ آنها علیه تشیع و شیعه میشوند، لذا حرام است، چگونه یک عده (که برخی قبلاً قمه نمیزدند)، اصرار در انجام این خلاف شرعی و عقلی نمودند؟!
فتاوا در خصوص عزاداری بسیار است که نمیشود تمامی آنها را درج نمود، اما در ذیل بخشی از آنها به سند پایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری در قالب سؤال و جواب، ایفاد میگردد:
1- صدمه وارد کردن به بدن در حد کوبیدن سر به دیوار، چنگ زدن به صورت، به صورت زدن، سینهزنی تا حدی که سینهها -ولو جزئی- آسیب ببیند و یا اینکه از بدن خون جاری شود، چه حکمی دارد؟
ج: عزاداری به شیوهی مرسوم و سنّتی از اعظم قربات الی الله تعالی و موجب اجر و ثواب است، لکن باید از هرگونه کاری که موجب وهن مذهب باشد، پرهیز شود. همچنین هر عملی که ضرر قابل توجهی برای انسان داشته باشد، حرام است.
۲ - راهاندازی دستههای عزاداری در ساعات پایانی شب در خیابانها و محلهها چه حکمی دارد؟
ج: به راه انداختن دستههای عزاداری برای سیّدالشهدا و اصحاب ایشانعلیهمالسّلام و شرکت در امثال این مراسم امر بسیار پسندیده و مطلوبی است و از بزرگترین اعمالی است که انسان را به خداوند نزدیک میکند، ولی باید از هر عملی که باعث اذیت دیگران میشود و یا فی نفسه از نظر شرعی حرام است، پرهیز گردد.
۳ - حکم پخش صدای مراسم سینهزنی و نوحهخوانی و یا نوار آن از طریق بلندگوهای مساجد و حسینیهها در شهرها و محلهها چیست؟
ج: واجب است برگزارکنندگان مراسم و عزاداران تا حد امکان از اذیت و ایجاد مزاحمت برای همسایگان بپرهیزند؛ هر چند با کمکردن صدای بلندگو و تغییر جهت آن به طرف داخل باشد.
4- آیا جایز است که سخنرانها و مداحان از عزاداران و مردم حاضر در مراسم عزاداری مطالبه کنند که مردم بلند و با صدا گریه کنند و یا هنگام دعا دستشان را بالا بیاورند؟ آیا بلندی و کوتاهی صدا تفاوتی در کیفیت ثواب عزاداری ایجاد میکند؟
ج: فی نفسه منعی ندارد.
5- استفاده از ادوات موسیقی (محلی یا غیر آن) نظیر طبل، سنج، دمام و … برای عزاداری اباعبداللهعلیهالسّلام در هیئتها چه حکمی دارد؟
ج: استفاده از آلات موسیقی، مناسب با عزاداری سالار شهیدانعلیهالسّلام نیست و شایسته است مراسم عزاداری به همان صورت متعارفی که از قدیم متداول بوده، برگزار شود. البته استفاده از طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.
6- استفاده از مال مجهولالمالک و یا مخلوط قطعی به حرام در هیئت عزاداری جایز است؟
ج: جایز نیست.
7- آیا میتوان از باقیماندهی پولی که از محرم سال گذشته برای هزینهی ایام عزاداری به صورت عمومی از مردم گرفته شده است، در محرم امسال هزینه کرد؟
ج: مانعی ندارد.
۸- حمل عَلَم و کُتل و پرچمهای بزرگ چه وجهی دارند؟ بعضی علمها بهقدری بزرگ است که باید چندین نفر زیر آن قرار بگیرند. ضمن این که در برخی نواحی اعتقاداتی دربارهی این وسایل وجود دارد که موجب وهن اسلام و علیالخصوص شیعه میشود. آیا انجام این کارها جایز است؟
ج: استفاده از علم در عزاداری سیدالشهداعلیهالسّلام فی نفسه اشکال ندارد، ولی نباید جزء دین شمرده شود. لکن حمل پرچم و کتل اشکال ندارد.
۹ -عزاداری اعم از سینهزنی، جلسات روضهخوانی و راهاندازی دستهجات برای عزاداری غیر از سیدالشهداءعلیهالسّلام چه حکمی دارد؟
ج: فی نفسه منعی ندارد.
۱۰ -حکم تصویربرداری و نورپردازی در هیئتهای مذهبی به نحوی که یادآور کنسرتهای موسیقی غربی باشد، چیست؟
ج: باید از انجام هر کاری که با شأن و جایگاه مجالس عزاداری اهل بیتعلیهمالسّلام منافات دارد، پرهیز شود.
۱۱ -حکم برگزاری مراسم عقد و عروسی در ایام محرم و صفر و دیگر ایام عزاداری ائمهی معصومین علیهمالسّلام چه حکمی دارد؟
ج: مجرد انجام عقد در ایام عزاداری فینفسه منعی ندارد، ولی برگزاری مجالس جشن و انجام کارهایی که موجب هتک و بیحرمتی گردد، در خصوص ایام عزا جایز نبوده و حرام است.
منبع : سایت شهید آوینی