آیا فراگیری یک گناه مثل بدحجابی یا اصلاح صورت، امر به معروف را در آن مورد ساقط می‌کند؟
آیا فراگیری یک گناه مثل بدحجابی یا اصلاح صورت، امر به معروف را در آن مورد ساقط می‌کند؟
نه‌تنها باعث نمی‌شود که تکلیف ساقط شود، بلکه سنگین‌تر هم می‌شود. چون اگر گناه فردی بود و یک نفر انجام می‌داد خب این آثار سوئی روی جامعه و افراد جامعه ندارد اما اگر خدای ناکرده شیوع پیدا کرد و فراگیر شد، افراد زیادی مرتکب می‌شوند، اینجا تکلیف سنگین‌تر می‌شود. بنابراین فراگیری و عادی شدن گناه در جامعه مجوزی برای ترک امر به معروف و نهی از منکر نیست ولی گاهی وقت‌ها به خاطر این شیوع، اثر نمی‌کند و باید شیوه‌های دیگری پیش گرفت. حالا ممکن است گروهی باهم متحد بشوند شیوه‌های مختلفی را اجرا کنند. گاهی نشر یک کتاب، گاهی نوشتن یک مقاله، گاهی فرستادن پیامک و گاهی به واعظ شهر می‌گوییم در منبر بگوید گاهی برنامه‌ای در تلویزیون پخش بشود، گاهی فیلمی بسازند و پخش کنند تا اثر کند. همه این‌ها راه‌های مختلفی برای امر به معروف و نهی از منکر است. متأسفانه همین‌که گفته می‌شود امر به معروف ذهن می‌رود سراغ یکسری گناهان شایع و علنی جامعه و همچنین گفتنِ به زبان. گفتنِ به زبان تنها یکی از راه‌های امر به معروف و نهی از منکر است شیوه‌های مختلفی در این عصر برای جلوگیری از گناه موجود است.
اولاً کثرت یک گناه خودش موجب عسر و حرج به‌طور مطلق نیست. ثانیاً عسر و حرج در اینجا شخصی است نه نوعی و نمی‌تواند مجوز باشد یا دلیل باشد که عسر و حرج است، پس امر به معروف نکنیم در آن مورد. البته اگر خود شخص تشخیص می‌دهد که امر به معروف و نهی از منکر برایش موجب عسر و حرج است و نمی‌تواند یا بسیار مشقت دارد یا ضرری دارد، در آن صورت واجب نیست. اما اگر صرفاً یک گناهی زیاد شده ولی نمی‌دانیم موجب عسر و حرج می‌شود یا نه و از آن‌طرف هم گفته‌اند امر کردن و نهی کردن احتمال تأثیر دارد، واجب است امرونهی بشود.
پرسیده‌اند آیا در فضاهایی که برخی گناهان دیگر قبح اجتماعی ندارد، برای مثال بی‌حجابی در برخی از مناطق؛ آیا می‌توان گفت برخورد ما با مردم این مناطق، می‌شود همچون برخورد مسلمانان با قبیله‌های بی‌حجاب در صدر اسلام باشد که طبق روایتی نهی از این منکر در مورد آنها واجب نبوده است؟ یعنی آن محلات و مناطق، مشابه آن قبایلی باشند که نهی از این عمل در آنجا واجب نباشد؟
پاسخ این است که وقتی به این مسأله در روایت اشاره شده، سرّش هم گفته شده است، فرموده‌اند آن‌چه که آنها گوش نمی‌دهند، یعنی تأثیر ندارد: «لا یتناهون» یعنی نهی شما در آنها تاثیری ندارد، یعنی دیگر احتمال تأثیر وجود ندارد؛ بنابراین فرقی نمی‌کند؛ گناه شیوع پیدا کرده باشد یا نه، اگر نهی از منکر شما اثر ندارد که آنها گوش بدهند و گناه نکنند، بله واجب نیست بگویید؛ اگر از این جهت تأثیر نمی‌کند، بله مثل آنهاست و وجوب ندارد؛ اما اینکه کلاً بگوییم چون که گناه شیوع پیدا کرده، بنابراین بر ما واجب نیست، نه اینچنین نیست، اگر نهی از منکر مؤثر باشد واجب است.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین فلاح‌زاده
منبع :khamenei.ir
