جمله ای است در اخبار و احادیث ما و آن این است :

” احبب لغیرک ما تحب لنفسک و اکره لغیرک ما تکره لنفسک “

( به این مضمون ما زیاد داریم ) برای دیگران آن داریم

و آن ، شناخت ذات است .

( در ترجمه ، کلمه ذات را نوشته بودند . من حدسم خیلی قوی

است که باید به جای ذات ، کلمه نفس ترجمه می کردند )

در عالم فقط یک معرفت وجود دارد و آن ، معرفت نفس است؛

یعنی خودشناسی در باب معرفت .

تکیه گاه معرفت هندی ، معرفة النفس است ، یعنی این که

انسان خود را باید بشناسد ، خود را باید کشف کند .

تمام ریاضت های هندی هم برای رسیدن به این مطلب است ؛

می گوید : این را فهمیدم .

( یکصد و ده سئوال پیرامون مسائل اخلاقی از استاد مطهری ،

گروه تحقیق و تألیف ولیعصر ، ص 21)

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرمایند :

عبادت هایی که مردم می کنند ،  سه گونه است:

بعضی خدا را عبادت می کنند به طمع ثواب ” فتلک عبادة التجار “

این عبادت ، عبادت تاجرانه است

یعنی این ها می خواهند با خدا تجارت کنند ، چیزی بدهند و چیز بیشتری بگیرند

بعضی خدا را پرستش می کنند از ترس

فرمود این عبادت ، عبادت غلامانه است .

ولی بعضی خدا را عبادت می کنند شکراً ، یعنی سپاسگزارانه

( یکصد و ده سئوال پیرامون مسائل اخلاقی از استاد مطهری ، گروه تحقیق و تألیف ولیعصر ، ص 39 )

حالا ببینیم عبادت ما از کدام نوع است :

تاجرانه

غلامانه

سپاسگزارانه

خدایا ! عبادات ما را برای سپاس از خودت خالص کن

كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْكَ مُبَارَكٌ لِّیَدَّبَّرُواْ آیَاتِهِ وَلِیَتَذَكَّرَ أُوْلُواْ الْأَلْبَابِ‏

( سوره ص ، آیه 29)

(این) كتاب مباركى است كه به سوى تو فرو فرستادیم

تا در آیات آن تدبّر كنند و خردمندان پند گیرند.

تدّبر در قرآن‏ از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا :

* كسى كه در آیات قرآن تدبّر نكند سزاوار تحقیر الهى است.

«أفلا یتدبّرون القرآن ام على قلوب اقفالها»

* عالم ربانى كسى است كه سروكارش با تحصیل و تدریس قرآن

باشد. «… كونوا ربانیین بما كنتم تعلمون الكتاب و بما كنتم تدرسون»

* كتاب آسمانى را باید با جدّیت گرفت. «خذ الكتاب بقوّة»

* كسانى كه قرآن را مهجور كردند، در قیامت مورد شكایت پیامبر

اكرم صلى الله علیه وآله قرار مى‏ گیرند. «و قال الرسول یا ربّ ان

قومى اتخذوا هذا القرآن مهجورا»

* امام سجّاد علیه السلام فرمود: اگر قرآن داشته باشم و تنها باشم

احساس غربت نمى‏ كنم. «لو مات من بین المشرق و المغرب لما

استوحشت بعد ان یكون القرآن معى»

* حضرت على علیه السلام فرمود: قرآن دریایى است كه هیچ كس

به قعر آن نمى‏رسد. «بحراً لا یدرك قعره»

* امام خمینى قدس سره به شدّت تأسّف مى ‏خورد كه چرا تمام عمر

خود را صرف تدّبر در قرآن نكرده است، همان گونه كه مرحوم ملاّصدرا در

تفسیر سوره‏ ى واقعه این تأسّف را دارد.

(دقایقی با قرآن ،محسن قرائتی ،ص 181)

از بزرگی پرسیدند : زندگی چند بخش است ؟

گفت : دو بخش است  ؛  کودکی و پیری

گفتند : پس جوانی چه می شود  ؟

گفت : فدای حسین(ع)

از مرحوم حاج آقا مجتهدی نقل شد که می فرمودند:

آقای آخوند از آقای نخودکی خواست که او را موعظه کند. آقای نخودکی گفت:

“مــــــــرنــــــــــج و مـــــــــرنجـــــــان”

آقای آخوند گفت مرنجان را فهمیدم یعنی کسی را اذیت نکنم.

ولی مرنج یعنی چی؟

چطور می توانم ناراحت نشوم؟

مثلا وقتی بفهمم کسی مرا غیبت کرده یا فحش داده چطور می توانم نرنجم؟!

آقای نخودکی گفت:

علاج آن است که خودت را کسی ندانی.

اگر خودت را کسی ندانستی دیگر نمی رنجی.