چه زمانی مکیدن انگشت را باید اختلال به‌حساب آورد؟

این کارشناس‌ارشد روانشناسی در پاسخ به این پرسش که چه زمانی این رفتارهای عادتی را باید اختلال به‌حساب آورد؟، بیان داشت: اگر مدت این عادت‌ بیش‌ازحد طولانی شود؛ برای مثال کودک از زمان پیش‌دبستانی تا 8 یا 9 سالگی به این رفتار خود ادامه دهد و یا به‌قدری شدید شود که به کودک آسیب جدی برساند؛ مثلاً آن‌قدر به مکیدن پستانک یا شست ادامه دهد که باعث ایجاد تغییر شکل در ناحیه دهان شود و مهم‌تر از آن این‌که که زندگی‌اش ازنظر اجتماعی، جسمی و روانی تحت‌تأثیر قرار گیرد، در این شرایط است که باید ازنظر درمانی مورد توجه قرار گیرد.

سن شروع مکیدن انگشت از 3 ماهگی است

وی با بیان این‌که سن شروع مکیدن انگشت از سه ماهگی است و با افزایش سن کاهش می‌یابد، خاطرنشان کرد: ممکن است در 2 سالگی کودک به‌محض خسته‌شدن یا احساس خواب اگر در موقعیتی قرار داشته باشد که امکان خواب برایش فراهم نباشد، برای آرام‌کردن خود از مکیدن شست استفاده کند.

این مشاور کودک ادامه داد: برخی از کودکان در حین مکیدن انگشت با دست دیگر گوش خود را نیز می‌مالند یا موهای خود را پیچ‌وتاب می‌دهند که این جریان بیشتر در مقطع 2 سالگی اتفاق می‌افتد. هم‌چنین کودکان 2 ساله در هنگام تماشای تلویزیون یا گوش‌دادن به داستان، معمولاً دست‌شان را داخل دهانشان می‌کنند و این عمل هم در طول روز و هم شب اتفاق می‌افتد. در 5 سالگی اغلب کودکان شب‌ها دستشان را می‌مکند. حتی در این سن برخی کودکان مکیدن پستانک هنگام خواب را به مکیدن شست ترجیح می‌دهند.

نباید به مکیدن انگشت در 9 ماهگی کودک زیاد حساس شوید

مشاور پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی با بیان این‌که در مواردی مکیدن انگشت می‌تواند مفید باشد و زمان دیگر اختلال به‌حساب می‌آید، گفت: والدین نباید به مکیدن انگشت در 9 ماهگی زیاد حساس شوند؛ چراکه که کودک در حال دندان‌درآوردن بوده و این عمل برای آرامش او مؤثر است، اما انگشت در دهان‌کردن برای کودکان در سنین پیش‌دبستانی یا 6 سالگی بسیار آزاردهنده است. در واقع ادامه این عمل در کودک 4 تا6 ساله بر فرم دهان و دندان تأثیر می‌گذارد و مشکلات دهانی و دندانی در پی دارد.

سعی نکنید با توجه منفی و پرخاشگری کودک را از این عادت باز دارید

برهان‌زاده با بیان این‌که انگشت مکیدن کودکان از 2 جهت می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و نتایج منفی در برداشته باشد، بیان داشت: از یک‌جهت خود والدین از عمل فرزند خود بسیار شرمنده و خجالت‌زده می‌شوند و اکثراً سعی می‌کنند با توجه منفی، پرخاشگری و دادوفریاد کودکشان را از این عمل باز دارند؛ درحالی‌که برعکس آن‌چه والدین فکر می‌کنند این مسئله بسیار عادی است و جزو عادت‌های کودک است که البته می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. از جهت دیگر کودکی که در طول روز مرتب دستش جلوی هم‌سالانش داخل دهانش است، در نظر کودکان دیگر یک فرد غیرجذاب و دوست‌نداشتنی ظاهر شده و طرد می‌شود، در بازی‌ها شرکت داده نمی‌شود و در موردش از لفظ بچه‌ننه یا لوس استفاده می‌شود که این موضوع بر شدت انگشت‌مکیدن او تأثیر بیشتری می‌گذارد.

روش درمان

وی در خصوص نحوه درمان این اختلال گفت: برای درمان این اختلال ابتدا در مقاطع پایین به والدین توصیه می‌شود این عمل کودک را نادیده بگیرند و به این رفتار کودک اصلاً توجه نکنند. برای مثال اگر کودک هم‌زمان با این‌که دستش را می‌خورد یا 10 دقیقه قبل و بعد از این عمل، یک رفتار مناسب مانند جمع‌کردن اسباب‌بازی‌هایش را انجام می‌دهد، بهتر است والدین به رفتار مناسب کودک توجه کرده و از این عادت بد چشم‌پوشی کنند.

به انگشت‌مکیدن کودک توجه نکنید

این مشاور ادامه داد: وقتی به والدین گفته می‌شود به این رفتار کودک توجه نکنید، آن‌ها می‌گویند ما اصلاً توجه نمی‌کنیم، ولی این رفتار کودک در حال تشدید است؛ درصورتی‌که حتی با گوشه چشم نگاه‌کردن هم توجه محسوب می‌شود؛ چراکه ناخودآگاه نگاه والدین با نگاه کودک تلاقی می‌یابد و کودک متوجه حساسیت والدین می‌شود. بهتر است والدین به‌طورکل این مسئله را نادیده بگیرند، برای مثال روزنامه یا مجله در دست داشته باشند و خود را به خواندن مشغول کنند.

روش درمان وارونگی عادت

مشاور تربیتی کلینیک دانشگاه تهران به روش درمان وارونگی عادت اشاره کرد و بیان داشت: این روش فقط در کودکانی که بزرگ‌تر هستند و می‌توانند بیان کنند که این رفتار چقدر می‌تواند برایشان سخت باشد، کاربرد دارد؛ برای مثال این رفتار باعث شده هم‌سن‌و‌سالان کودک با او ارتباط برقرار نکند. هم‌چنین در مورد کودکانی که می‌توانند بر رفتار خودشان نظارت داشته باشند این روش کاربرد بیشتری دارد.

والدین زمان‌های خاصی را که کودک انگشتش را می‌مکد یادداشت ‌کنند

وی در تشریح این روش اظهار داشت: اولین کاری که در این روش انجام می‌شود این است که والدین توجه می‌کنند این رفتار در چه زمانی و در چه موقعیت مشخصی بیشتر صورت می‌گیرد. برای مثال کودک هنگام صبح در ساعت مشخصی این عمل را انجام می‌دهد. لازم است والدین این زمان‌های خاص را یادداشت ‌کنند. بعد از پی‌بردن به این زمان‌ها به کودک، خودآگاهی دهند و برای او تشریح ‌کنند که بیشتر در چه زمان‌هایی این عمل را انجام می‌دهد و بعدازآن برای درمان، رفتار مخالف با انگشت مکیدن را به او آموزش دهند. برای مثال اگر کودک این عمل را در زمان تماشای تلویزیون انجام می‌دهد به کودک بگوییم در این زمان دست خود را مشت کند یا از ابزارهای نرمش دست استفاده کند.

برای کودکان زیر 12 سال از سیستم پاداش‌دهی استفاده می‌شود

این کارشناس‌ارشد روانشناسی در خصوص روش درمانی برای کودکان زیر 12 سال گفت: برای این سنین از سیستم پاداش‌دهی نیز بایستی استفاده شود. مثلاً در برابر هر 2 باری که رفتار مخالف با انگشت مکیدن را انجام داد، به او پاداش می‌دهیم، پس از مدتی بعد هر 4 بار و سپس بعد از هر 8 بار به کودک پاداش می‌دهیم و به‌تدریج پاداش‌دهی را حذف می‌کنیم و رفتار مکیدن نیز خاموش می‌شود.

به این رفتار کودک حساس نشوید

برهان‌زاده درنهایت خاطرنشان ساخت: والدین به برخی از رفتارها مانند انگشت‌مکیدن نباید زیاد حساس شوند و برای ترک آن تأکید کنند یا تمام ‌وقت خود را روی این بگذارند که کودکشان چه زمانی این عمل را انجام می‌دهد؛ چراکه برخی از این اعمال ویژگی‌های رشدی کودکان است و با نادیده‌گرفتن قابل ‌رفع است.

منبع : یزد بانو 

صفحات: 1· 2