در پاسخ گفته مى‏ شود: خداوند جلّ و علا در اين هم خير و صلاح هر دو گروه را نهاده است؛ زيرا صالحان از اين سراى پيچيده در بلاها و سختيها راحت مى‏ شوند [و به منزل نعمت و راحتى مى‏رسند] فاجران و فاسدان نيز اگر بر اثر اين بلاها بميرند از سويى باعث كاهش عذاب آخرت آنان است و از سوى ديگر باعث مى‏ گردد كه به فساد و فسق ادامه ندهند.

كوتاه سخن اينكه آفرينشگر والامرتبه، با حكمت و قدرت خود همه اين امور را به سود و مصلحت همه مى ‏گرداند. چنان كه اگر توفان، درختى يا نخلى را از ريشه در آورد سازنده ماهر، آن را بر مى‏ دارد و در جايه اى فراوان به كار مى‏ گيرد.

تدبيرگر و حكيم عالم نيز چنين است. اگر بلاهاى جانى و مالى فرود آيد همه را به سود و مصلحت همه مردم مى ‏گرداند.

اگر بگويد: اصلا چرا واقع مى‏ شوند؟

در پاسخ گفته مى ‏شود: براى آنكه فاجران و فاسدان از سلامتى و راحتى در گناه و فسق و فجور بيشتر و گناهان افزونتر گرفتار نيايند و نيكوكاران نيز از تلاش و مجاهده [كه لازمه آن تحمّل دشواريها و ناگواريهاست‏] باز نمانند. غالبا اين دو حالت زمانى رخ مى‏ نمايند كه مردم در راحتى و وفور نعمت باشند و اين بلاها آنان را از سقوط باز مى‏ دارد و به آنچه سود و مصلحت آنان در آن است آگاه مى ‏سازد.

اگر از اين بلاها در امان و راحت باشند، در طغيان و معصيت فرو مى ‏روند، چنان كه مردم در آغاز چنين بودند و چنان در معصيت و فساد غرق شدند كه به بلا و طوفان گرفتار گشتند تا زمين از لوث آنان پاكيزه شود.

(شگفتي هاى آفرينش (ترجمه توحيد مفضل)، مفضل بن عمر ، مترجم: نجف على‏ميرزايى،ص: 157)

صفحات: 1· 2