نکته ای از معراج السعاده / شرافت شکسته نفسی و حقیر شمردن خود
بدان که ؛ ضد صفت عجب و خود نمایی ، شکسته نفسی و خود را حقیر شمردن و ذلیل و پست دانستن است . و این بهترین صفت از صفات کمالات است و فایده آن در دنیا و آخرت بی حد و حصر می باشد و هر که به مرتبه بلندی و ارجمندی رسید ، به وسیله این صفت رسید ؛ و هیچ کس خود را ذلیل نشمرد ، مگر این که خدا عزیزش شمرد ، و احدی خود را نیفکند مگر این که خدا او را برداشت و بلند کرد .
یکی قطره باران ز ابری چکید
خجل شد چو پهنای دریا بدید
که جایی که دریاست من کیستم ؟
گر او هست حقّا که من نیستم
چو خود را به چشم حقارت بدید
صدف در کنارش به جان پرورید
سپهرش به جایی رسانید کار
که شد نامور “لؤلؤ شاهوار “
بلندی از آن یافت کوپست شد
در نیستی کوفت ، تا هست شد
آری ! خدای را دل های شکسته است و شکستگان را دوست دارد . حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمودند : با هر کسی دو ملک است ، که اگر آن شخص خود را بزرگ شمرد و برداشت می گوید : خداوندا ! او را ذلیل کن ! و اگر خود را وضیع و خار شمرد می گوید : خداوندا! او را بردار !
روایت شده است که : خدا به موسی بن عمران علیه السلام وحی فرستاد : ای موسی ! هیچ می دانی که چرا تو را برگزیدم و اختیار کردم به سخن گفتن با خودم ؟ عرض کرد : به چه سبب؟ فرمود : من ظاهر و باطن همه بندگان خود را دیدم ، هیچ یک را ندیدم که ذلت ایشان برای من چون تو باشد. ای موسی! تو هر وقت نماز می کردی ، رخسار خود را بر خاک می گذاردی .
در بعضی از روایات وارد شده که : چون خداوند عالم به کوه ها وحی فرستاد که من کشتی نوح را بر کوهی خواهم گذاشت ، همه کوه ها گردن کشیدند و خود را بلند کردند مگر “کوه جودی ” که خود را خقیر شمرد و با خود گفت : با وجود این کوه ها ، بر من کجا قرار خواهد گرفت ! پس کشتی بر آن قرار گرفت .
و از جمله فواید شکسته نفسی آن است که ، نزد همه مردم بزرگ و محترم است و همه دل ها او را دوست می دارند ،به خلاف کسی که خود را بزرگ می شمارد ، که البته از دل ها دور است و مردم از او در نفورند.
( معراج السعاده ، ملا احمد نراقی (ره) ، ص 279 )