1- از دیدگاه فرآن سه نوع شخصیت اساسی وجود دارد : مؤمن ، کافر ، منافق ( آیات 2 تا 20 بقره )

2- شخصیت های مؤمن، خود دارای سه درجه شخصیتی هستند : آنان که به خود ظلم می کنند ، آنان که میانه رو هستند ، آنان که پیش تازانند .( فاطر،32)

3- در قرآن در آیات فراوانی از اندوه  ،علل ایجاد کننده آن و راه های برطرف ساختن آن سخن رفته است ؛ گاهی اندوه فراق را با دیدار و گاهی اندوه فقر را با بشارت و گاهی اندوه رسول خدا صلی الله و علیه و آله را به دل داری حضرت حق ، درمان نموده است .

4- در دیدگاه قرآن ترس دو نوع است : ترس پسندیده و ترس ناپسند ؛ ترس پسندیده همان ترس از خداوند و عدالت اوست که منجر به اصلاح رفتار می شود (انفال 2 ) و ترس ناپسند اضطرابی شدید با علت مشخصی است که تسلط بر نفس را از بین می برد وباید با آن مبارزه کرد .( احزاب ، 10 و 11)

5- از نظر قرآن دو نوع خشم وجود دارد ؛ خشم مفید و متعادل و خشم مخرب و ناهنجار ؛ خشم متعادل راهی برای رسیدن به هدف در مواقع لزوم است و خشم مخرب را باید درمان کرد .

قرآن کریم با توصیه به صبر و پاسخ گویی با عمل نیک و با وعده بهشت و پاداش اخروب ، به وسیله سفارش به بخشش و عفو ،یادآوری قدرت و خشم خداوند و…به درمان بیماری سلامتی سوز خشم و عصبانیت پرداخته است .

که به ترتیب در سوره شوری آیه 36 ،37و 43 ،فصلت آیه 34، آل عمران آیات 133،143و نور آیه 22 بیان شده است .

6- در فرهنگ قرآن یکی از راه های مؤثر و اساسی روان درمانی ، استفاده از مواعظ و اندرزهای قرآنی است .(یونس ،57 )

7- در روش روان درمانی قرآنی ، ایمان ،تولید امنیت درونی ، استفاده از مواعظ و اندرزهای قرآنی است .(انعام 82 ، رعد 28)

8- یاد خدا ، آرام بخش دل هاست .(رعد 28 )

منبع :ماهنامه آشنا ،مرداد ماه 91 ، ص 75

وَلَوْ أَنَّهُمْ رَضُواْ مَآ ءَاتَهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللَّهُ

سَيُؤْتِينَا اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَرَسُولُهُ إِنَّآ إِلَى اللَّهِ رَغِبُونَ‏

(سوره  توبه، آیه  59)

اگر آنان به آنچه خدا و پیامبرش به آنان داده ‏اند راضى

مى ‏شدند و مى ‏گفتندخداوند (و آنچه او صلاح بداند)

براى ما بس است، خدا و پیامبرش به زودى از فضل خود

به ما خواهند داد و ما تنها به پروردگار، راغب و امیدواریم،

(اگر چنین مى ‏گفتند، براى آنان بهتر بود).

در این آیه چهار مرحله مطرح شده است:

1- رضا و تسلیم به تقدیر الهى. «رضوا ما آتاهم اللَّه»

2- اظهار رضایت به زبان. «قالوا حسبنا اللَّه»

3- امید به فضل و كرم الهى. «سیؤتینا …»

4- بى ‏توجّهى به دنیا و رغبت به خداوند. «الى اللَّه راغبون»

(دقابقی با قرآن ، محسن قرائتی ،ص 305)

شاید رمز این که شب قدر مخفی است ؛

آن باشد که مردم شب های متعدد را به عبادت

بپردازند ، کسانی ک یک شب آن را درک کردند

مغرور نشوند و کسانی که آن را درک نکردند ،

از باقی شب ها مأیوس نشوند .

در روایت آمده است:

” العمل الصالح فیها خیر من العمل فی

الف شهر لیس فیها لیلة القدر ”

کار نیک در شب قدر ، بهتر از کار نیک

در هزار ماه بدون شب قدر است .

( دقایقی با قرآن ، محسن قرائتی ، ص 263)

تقارن شب تقدیر بشر با شب نزول قرآن ،

شاید رمز آن باشد که سرنوشت بشر ، وابسته

به قرآن است . اگر پیرو قرآن باشد ، سعادت

و رستگاری و اگر دور از قرآن باشد ، شقاوت

و بدبختی برای او رقم می خورد .

ابوذر می گوید : به رسول خدا صلی الله علیه و آله

عرضه داشتم آیا شب قدر در عهد انبیا بوده و امر

بر آنان نازل می شده و پس از آن که از دنیا رفتند ،

نزول امر در آن شب تعطیل مس شده است ؟

حضرت فرمودند : شب قدر تا قیامت هست .

( دقایقی با قرآن ، محسن قرائتی ، ص 263)

با رالها ! کمک کن تا شب های قدر باقی مانده را از دست ندهیم .

التماس دعا

در مواردی نماز و قرآن در کنار یکدیگر ذکر شده اند .

مثلا در قرآن می خوانیم :

” الّذین یتلون کِتاب الله و اَقاموا الصلاة”

و در جای دیگر می خوانیم

“الّذین یمسِّکون بالکتاب و اَقاموا الصلاة ”

امام رضا علیه السلام فرمودند : در نماز قرائت سوره حمد

واجب است تا قرآن مطرح شود و مهجور نشود .

به این ترتیب کسانی که نماز می خوانند ،در هر

شبانه روز حداقل دو سوره از قرآن را بارها می خوانند .

در آیات قرآن نیز بحث نماز ، عبادت ، رکوع ، سجود ،

قنوت و تسبیح به چشم می خورد .

بنابر این هم قرآن ما را به نماز سوق می دهد و هم نماز

ما را به سمت قرآن سوق می دهد ، همانگونه که

ریشه درخت ، مواد غذایی به شاخه تحویل می دهد و

شاخه نیز انرژی دریافت شده از نور را به ریشه می رساند .

(پیوندهای نماز ، محسن قرائتی ، ص 119 )

وَوَاعَدْنَا مُوسَى‏ ثَلَثِينَ لَيْلَةً وَأَتْمَمْنَهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً

مُوسَى‏ لِأَخِيهِ هَرُونَ اخْلُفْنِى فِى قَوْمِى وَ أَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ‏

( اعراف ، 142)

ما با موسى، سى شب (در كوه طور، براى نزول تورات وآیات الهى)

وعده گذاشتیم و آن را با (افزودن) ده شب كامل كردیم، پس میعاد

پروردگارش چهل شب كامل شد و موسى (پیش از رفتن به این وعده ‏گاه)

به برادرش هارون گفت: در میان امّت من جانشین من باش (و كار مردم را)

اصلاح كن و از راه وروش مفسدان پیروى مكن!

در آیه 51 سوره‏ ى بقره، سخن از وعده‏ ى چهل شب با موسى است،

«واذ واعدنا موسى أربعین لیلة»، ولى در اینجا سى شب به اضافه‏ ى

ده شب،كه به فرموده‏ ى امام باقر علیه السلام فلسفه ‏ى این كار

بنى ‏اسرائیل بوده است. در روایات مى‏ خوانیم: سى شب آن در ماه

ذى ‏القعده و ده شب آن در اوّل ماه ذى ‏الحجّه بوده است.با آن كه

حضرت موسى چهل شبانه روز را به طور كامل در كوه طور بوده است،

(چنانكه در تورات سِفر خروج نیز آمده است،) ولى تعبیر به چهل شب،

ممكن است به این دلیل باشدكه مناجات‏ ها اغلب در شب صورت مى‏ گیرد

و یا آنكه درقدیم تقویم براساس ماه بوده و ماه در شب نمایان است، لذا براى

شمارش ایّام نیز از شب استفاده مى‏ شده است.

تغییر برنامه بر اساس حكمت، مانند تغییر نسخه‏ ى پزشك در شرایط

ویژه‏ ى بیمار، اشكال ندارد. لذا سى شب با اضافه شدن ده شب به چهل

شب تغییر نمود.

چنانكه «بداء» در مورد خداوند، به معناى تغییر برنامه براساس تغییر شرایط

است، البتّه تمام این تغییرات را خداوند از قبل مى‏ داند، همان گونه كه گاهى

پزشك از قبل مى ‏داند پس از دو روز عمل به این نسخه، وضع بیمار تغییر

كرده و نیاز به دارو و نسخه‏اى دیگر دارد. و درباره‏ ى خداوند هرگز به

معناى پشیمان شدن یا تغییر هدف و یا كشف نكته‏اى تازه و تغییر موضع

نیست، زیرا این معانى از جهل و محدودیّت سرچشمه مى‏ گیرد كه مربوط

به انسان است، امّا خداوند در مسیر امتحان و تربیت انسان این تغییرات

را انجام مى‏ دهد.

در «اربعین» و عدد چهل، اسرارى نهفته است، این عدد، در فرهنگ

ادیان و در روایات اسلامى جایگاه خاصّى دارد، چنانكه مى‏ خوانیم:

در زمان حضرت نوح علیه السلام، براى عذاب كفّار، چهل روز

باران بارید.

چهل سال قوم حضرت موسى در بیابان سرگردان بودند.

پیامبر صلى الله علیه وآله چهل روز از خدیجه جدا شد و اعتكاف كرد تا

غذاى آسمانى نازل شد و مقدّمه‏ى تولّد حضرت زهرا علیها السلام

فراهم گردید.

رسول خدا صلى الله علیه وآله در چهل سالگى مبعوث شد.

انسان تا چهل سالگى زمینه‏ى كمال روحى ومعنوى دارد، امّا پس از آن

دشوار مى ‏شود.

چهل روز اخلاص در عمل، عامل جارى شدن حكمت از قلب به زبان است.

چهل بار خواندن بعضى سوره‏ها و دعاها براى فرج و رفع مشكلات

سفارش شده است.

چهل روز پذیرفته نشدن اعمال از جمله نماز، پیامد بعضى گناهان است.

چهل مؤمن اگر به خوب بودن مرده‏اى شهادت دهند، خداوند او را

مى آمرزد…

بعضى كتاب‏ها نیز با محوریّت عدد چهل، مانند چهل حدیث نوشته شده است.

چگونه مى‏ توان پذیرفت كه حضرت موسى براى غیبت موقّت خود جانشین

تعیین كند، امّا خاتم پیامبران صلى الله علیه وآله براى غیبت ابدى خود،

جانشینى تعیین نكرده باشد؟! با آنكه حدیث منزلت كه پیامبر خطاب به على

علیه السلام فرمود: «أنت منّى بمنزلة هارون من موسى» تو براى من مثل

هارون براى موسى مى‏ باشى، به صورت متواتر در منابع اهل سنّت

آمده است.

و آیا مردم در زمان غیبت امام زمان علیه السلام رها شده‏ اند؟!

دو آزمایش براى قوم موسى رخ داد: یكى ده روز زیادتر ماندن موسى در

وعده‏ گاه و دیگرى گوساله‏ ى سامرى. چنانكه خداوند مى ‏فرماید:

«فانّا قد فتّنا قومك من بعدك و اضلّهم السامرىّ» ،

هنگامى كه موسى علیه السلام فرمود: من براى دریافت دستورات الهى،

سى شب به وعده‏ گاه مى‏ روم، چون از سى شبانه ‏روز گذشت و موسى

نیامد، مردم گفتند: موسى خلف وعده كرده است، لذا از او بریده و به دنبال

برنامه ‏هاى انحرافى رفتند. در حالى كه بار رفتن موسى به كوه طور،

خداى او كه از میان نرفته بود تا مردم به سراغ بت ‏پرستى بروند.

مراد از اصلاح در آیه، اصلاح در مسائل اجتماعى و جامعه است،

نه اصلاح در رفتار فردى و شخصى.

(كلمه‏ ى «اَصلِح»، پس از «اُخلُفنى» آمده است.)

در زمان حضرت موسى، مفسدانِ توطئه‏ گرى بودند كه موسى نگران

آنها بود و به هارون سفارش مى‏ كرد: نگذار زمام امور را به دست گیرند

وخواسته یا ناخواسته دنباله‏ رو آنان شوى. «ولا تَتّبع سبیل المفسدین»

( تفسیر نور ، محسن قرائتی )