قال الصادق (ع) من قرء القرآن و لم يخضع للَّه و لم يرق قلبه و لا ينشئ حزنا و وجلا في سره: فقد استهان بعظم شأن اللَّه تعالى و خسر خسرانا مبينا، فقارى- القرآن محتاج (يحتاج) الى ثلثة أشياء: قلب خاشع و بدن فارغ و موضع خال، فاذا خشع للَّه قلبه فر منه الشيطان الرجيم، قال اللَّه تعالى: فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجِيمِ. فاذا تفرغ نفسه من الاسباب تجرد قلبه للقراءة، و لا يعترضه عارض فيحرمه (فيحرم) بركة نور القرآن و فوائده. فاذا اتخذ مجلسا خاليا و اعتزل عن الخلق بعد أن أتى بالخصلتين خضوع القلب و فراغ البدن:

استأنس روحه و سره بالله عز و جل و وجد حلاوة مخاطبات اللَّه عز و جل عباده الصالحين، و علم لطفه بهم و مقام اختصاصه لهم بفنون كراماته و بدايع اشاراته.

 هر كسى كه قرآن را تلاوت كرده و قلب او خضوع ننمايد براى پروردگار، و رقت پيدا نكند، و خوف و حزنى در باطن او ايجاد نشود، هر آينه عظمت‏ شأن پروردگار متعال را خوار و كوچك شمرده، و به ضرر و خسارت بزرگى دچار شده است. پس تلاوت‏ كننده قرآن مجيد محتاج به سه امر است: قلب خاشع، بدن فارغ، و محل خالى.

پس چون قلب انسان هنگام قرائت براى خدا خاشع شد، از تصرف و وسوسه شيطان مأمون و خارج خواهد شد، چنان كه خداوند متعال مى‏ فرمايد:چون قرآن را تلاوت كردى پناهنده و متمسك باش به پروردگار متعال از شيطان مطرود.

و چون بدن او از اسباب و تعلقات دنيوى و گرفتاريهاى ظاهرى فارغ شد؛ البته موجب فراغت و تجرد قلب شده، و قلب او از تعلق به علايق و عروض عوارض محفوظ و دور شده، و از بركات انوار و فوائد و معارف و حقايق قرآن مجيد محروم نخواهد ماند.

و چون محل خالى و مجلس ساكت و بى ‏مزاحمتى براى تلاوت قرآن مجيد انتخاب كرده، و از مردم كناره گرفت، البته بعد از رعايت دو شرط گذشته، باطن و روح او با پروردگار متعال مأنوس خواهد شد، و حلاوت مكالمات خدا را با بندگان صالح خود خواهد يافت، و لطف و مهربانى پروردگار متعال را به آنان خواهد فهميد، و اختصاص دادن آنان را به انواع كرامات و اشارات مخصوصه متوجه خواهد شد.

شرح‏

در تلاوت الفاظ قرآن مجيد؛ هيچ گونه شرط و قيدى نيست، و همه از مؤمن و كافر و صغير و كبير و عالم و جاهل در اين جهت مشترك هستند، و البته از اين لحاظ كه اين الفاظ و عبارات منتسب به پروردگار متعال است، قهرا آثار و خواصى به آن مترتب مى ‏شود. و اما استفاده كردن از معانى ظاهرى و مطالب عمومى و محكمات آن براى اشخاصى ميسور است كه به زبان و ادبيات عرب آشنا باشند. و اما استفاده كردن از حقايق و لطائف و اشارات و معارف و متشابهات و بطون قرآن مجيد مخصوص اشخاصى است كه داراى سه شرط گذشته بوده، و قلوب خود را براى تابش انوار كلمات حق تعالى تزكيه كنند.

مصباح الشريعة ،منسوب به جعفر بن محمد( امام ششم علیه السلام ) ،ترجمه مصطفوى،  ص: 58