تبليغ دين يعنى فراخواندن مردم به سوى خدا و ارزشهاى الهى، كه مهمترين ركن رسالتهاى الهى است و تبليغات بعد مهمّ و اساسى در مكتب است، از اين منظر شايد بتوان واقعه عاشورا را بارزترين نمونه تبليغ مكتبى به شمار آورد و پس از وقوع عاشورا امام سجاد و زينب كبرى (س) اين نقش تبليغى را عهده‏ دار شدند و اين وظيفه را به طرق مختلف به انجام رساندند.

1- ابتدا با گريه بر امام حسين (ع) نام و ياد او را زنده نگاه داشته و با آشكار كردن بعد تراژديك و فاجعه آميز واقعه كربلا، باعث شدند اين حادثه در عمق وجود نسلهاى آينده جاودان مانده و نام حسين شعله‏ اى هميشه افروخته در دل مؤمنان باشد و انگيزه‏ هاى خير و فضيلت‏ طلبى را در آنها زنده نگاه داشته و روحيه جهاد و شهادت‏ طلبى را به آنان بياموزد، در همين راستاست كه امام سجّاد مدت سى و پنج سالى را كه بعد از واقعه كربلا در قيد حيات بود، همچنان به گريه و ماتم گذراند تا آنجا كه او را يكى از پنج فرد بكّاء (بسيار گريه‏ كننده) عالم دانسته‏ اند ، هر گاه خوراك يا آبى به نزد آن حضرت مى‏ آوردند، آنقدر مى‏گريست كه اشك چشمش به آن طعام مخلوط مى‏ شد و مى‏ فرمود: إِنَّما أَشْكُوا بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللَّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ .
من چيزهايى مى‏ دانم كه شما نمى‏ دانيد.

2- از طريق ايراد خطبه و سخنراني هاى آتشين رسالت ايجاد حركتهاى انقلابى را به انجام رسانيدند و خط درخشان سياسى خود را كه به پيامبر اكرم (ص) و اهل بيت معصوم او عليهم السلام استناد دارد آشكار داشت و پرچم سرخى كه وجدانهاى آزاده را به قيام براى خدا و در راه يارى مظلومان فرا مى‏خواند بر دوش گرفتند.

امام سجاد (ع) در بارگاه يزيد با به كار گيرى اين شيوه زيبا و درخشان، تخت حكومت يزيد را به لرزه در آورد تا آنجا كه يزيد از جنايت خود اظهار برائت و بيزارى‏ نمود و عبيد اللَّه بن زياد، عامل خود در بصره را مسئول كشتن امام حسين (ع) معرفى كرد و او را لعنت نمود. 

3-امام از طريق آموختن دعا به عنوان بهترين شيوه ارتباط با پروردگار به بهترين وجه وجدانهاى بيدار را تربيت كرده و معارف دينى را تبليغ فرمود.

دعا ركن اصلى عبادت و پيوستگى و اتصال به معبود است، اگر چه هر دعا و راز و نيازى في نفسه مطلوب است، امّا مسلّما دعاهاى مأثور كه از طريق ائمه اطهار عليهم السلام به ما رسيده، سايه وحى و پرتو درخشان و تفسير و تأويل وحى الهى مى ‏باشند و گنجينه‏ هاى معارف ربّانى و دژهاى مستحكم حكمت هستند و در رأس اين ادعيه، دعاهاى صحيفه سجّاديه قرار دارد.

از آنجا كه در دوران امام زين العابدين (ع) فشارهاى سياسى بسيار شديدى بود و اجازه هيچ فعاليّت آشكارى را به آن حضرت نمى‏ دادند، امام از طريق اين دعاهاى آسمانى بينشهاى وحى و ارزشهاى رسالت را پراكنده فرمود و بوسيله همين نيايش ها به مبارزه منفى با دستگاه طاغوت پرداخت و با محتواى پر بار اين ادعيه روح تقوا و فضيلت و ايثار و جهاد را در ميان مؤمنان راستين پرورش داد، اين نيايش ها، روح ايمان را در سخت‏ ترين شرايط در مردم زنده نگاه مى‏ داشت، مفاهيم صحيفه سجاديه آنقدر با ارزش و والاست كه آن را اخت القرآن (خواهر قرآن) ناميده ‏اند.

همچنان كه نهج البلاغه امير مؤمنان، اخ القرآن (برادر قرآن) خوانده شده است.

درود خداوند بر اين روح پاكى كه در سراسر اين صحيفه موج مى‏ زند و درود خدا بر همه كسانى كه با بهره جستن از اين درياى عميق به درگاه حقّ تقرّب جسته و خواستار پيوند با روح ملكوتى امام سجّاد (ع) هستند.

قصص الأنبياء ( قصص قرآن - ترجمه قصص الأنبياء جزائرى)، ص: 770

شعبان ماه بسیار شریفى است و به حضرت سید انبیاء صَلَّى اللهِ عَلِیهِ وَ آله منسوب است و آن حضرت این ماه را روزه مى‌گرفت و به ماه رمضان وصل مى‌كرد و مى‌فرمود شعبان، ماه من است هر كه یك روز از ماه مرا روزه بگیرد بهشت برای او واجب می‌شود و از حضرت صادق علیه السلام روایت شده است كه چون ماه شعبان فرا می‌رسید امام زین العابدین علیه السلام اصحاب خود را جمع مى‌نمود و مى‌فرمود اى اصحاب من مى‌دانید این چه ماهى است؟

این ماه شعبان است و حضرت رسول صلى الله علیه و آله مى‌فرمود: شعبان ماه من است پس در این ماه براى جلب محبت پیغمبر خود و براى تقرّب به سوى پروردگار خود روزه بدارید. به حقّ آن خدایى كه جان علىّ بن الحسین به دست قدرت اوست سوگند یاد مى‌كنم كه از پدرم حسین بن على علیهماالسلام شنیدم كه فرمود شنیدم از امیرالمؤمنین علیه السلام كه هر كه روزه بگیرد در ماه شعبان براى جلب محبّت پیغمبر خدا و تقرّب به سوى خدا؛ خداوند او را دوست می‌دارد و در روز قیامت كرامت خود را نصیب او می‌گرداند و بهشت را براى او واجب می‌کند.

شیخ از صفوان جمال روایت كرده كه گفت :

حضرت صادق علیه السلام به من فرمود: كسانى را كه در اطراف تو هستند را بر روزه گرفتن در ماه شعبان ترغیب کن. گفتم فدایت شوم مگر در فضیلت آن چیزى هست؟ فرمود: بله همانا كه رسول خدا صلى الله علیه و آله هر گاه هلال ماه شعبان را مى‌دید به مُنادیى امر مى‌فرمود كه در مدینه ندا مى‌كرد: اى اهل مدینه من رسولم از جانب رسول خدا صلى الله علیه و آله به سوى شما.

ایشان مى‌فرماید: آگاه باشید همانا شعبان ماه من است پس خدا رحمت كند كسى را كه یارى كند مرا بر ماه من یعنى روزه در آن ماه روزه بگیرد.

سپس از حضرت صادق علیه السلام و ایشان از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کرد که مى‌فرمود:

از زمانى كه شنیدم منادى رسول خدا صلى الله علیه و آله ندا كرد در ماه شعبان، ترک نشد از من روزه شعبان و ترک نخواهد شد از من تا مدتى كه حیات دارم ان شاء الله تعالى.

سپس مى‌فرمود كه روزه دو ماه شعبان و رمضان توبه و مغفرت از خدا است.

اعمال مشتركه ماه شعبان

1 - مناجات شعبانيه ، مناجات معروفى است و اهلش به خاطر آن با ماه شعبان ماءنوس شده و به همين جهت منتظر و مشتاق اين ماه هستند. سزاوار است كه اين مناجات در تمام ماه خوانده شود.

2 - از اعمال مهم در اين ماه ، روزه است ؛ به اندازه اى كه با حال انسان مناسب باشد. امام صادق (عليه السلام ) فرمود:

((كسى كه روز اول ماه را روزه بگيرد، حتما وارد بهشت مى شود و كسى كه دو روز را روزه بگيرد، خداوند در هر شب و روزى (به چشم رحمت ) به او مى نگرد و در بهشت نيز به اين نگاه ادامه مى دهد؛ كسى كه سه روز روزه بگيرد، با خداوند در عرش و بهشت او ديدار مى كند.))

همچنین روایت شده كه در هر روز پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت مى‌كنند. پس ملائكه عرض مى‌كنند خداوندا بیامرز روزه‌داران این روز را و دعاى ایشان را مستجاب گردان و در روایت نبوى آمده است كه هر كه روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد حقّ‌تعالى بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حاجت‌هاى آخرت او را برآورد.

3 - در هر روز از شعبان در هنگام ظهر و در شب نیمه آن صلوات هر روز شعبان که از امام سجاد علیه‌السلام روایت شده، خوانده شود که به شرح ذیل است :

اَللّهُمََّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَیْتِ الْوَحْىِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْكِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَامَنُ مَنْ رَكِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَكَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مارِقٌ وَالْمُتَاَخِّرُ عَنْهُمْ زاهِقٌ وَاللاّزِمُ لَهُمْ لاحِقٌ.

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْكَهْفِ الْحَصینِ وَ غِیاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَكینِ وَ مَلْجَاءِ الْهارِبینَ وَ عِصْمَةِ الْمُعْتَصِمینَ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلوةً كَثیرَةً تَكُونُ لَهُمْ رِضاً وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ اَداَّءً وَ قَضاَّءً بِحَوْلٍ مِنْكَ وَ قُوَّةٍ یا رَبَّ الْعالَمینَ.

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبینَ الاْبْرارِ الاْخْیارِ الَّذینَ اَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاعْمُرْ قَلْبى بِطاعَتِكَ وَلا تُخْزِنى بِمَعْصِیَتِكَ وَارْزُقْنى مُواساةَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِكَ بِما وَسَّعْتَ عَلَىَّ مِنْ فَضْلِكَ وَ نَشَرْتَ عَلَىَّ مِنْ عَدْلِكَ وَ اَحْیَیْتَنى تَحْتَ ظِلِّكَ وَ هذا شَهْرُ نَبِیِّكَ سَیِّدِ رُسُلِكَ شَعْبانُ الَّذى حَفَفْتَهُ مِنْكَ بِالرَّحْمَةِ وَالرِّضْوانِ الَّذى كانَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّمَ یَدْاَبُ فى صِیامِهِ وَ قِیامِهِ فى لَیالیهِ وَ اَیّامِهِ بُخُوعاً لَكَ فى اِكْرامِهِ وَاِعْظامِهِ اِلى مَحَلِّ حِمامِهِ.

اَللّهُمَّ فَاَعِنّا عَلَى الاِْسْتِنانِ بِسُنَّتِهِ فیهِ وَ نَیْلِ الشَّفاعَةِ لَدَیْهِ اَللّهُمَّ وَاجْعَلْهُ لى شَفیعاً مُشَفَّعاً وَ طَریقاً اِلَیْكَ مَهیَعاً وَاجْعَلْنى لَهُ مُتَّبِعاً حَتّى اَلْقاكَ یَوْمَ الْقِیمَةِ عَنّى راضِیاً وَ عَنْ ذُنُوبى غاضِیاً قَدْ اَوْجَبْتَ لى مِنْكَ الرَّحْمَةَ وَالرِّضْوانَ وَ اَنْزَلْتَنى دارَ الْقَرارِ وَ مَحَلَّ الاْخْیارِ .

4 - هر روز هفتاد مرتبه ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَةَ» گفته شود و همچنین در این ماه صلوات بسیار فرستاده شود .

5 - از اعمال مهم اين ماه ، عمل كردن به روايت اميرالمؤ منين (عليه السلام ) است كه فرمودند:

((در هر پنج شنبه از ماه شعبان ، آسمانها زينت شده و آنگاه فرشتگان عرض مى كنند: خداى ما! روزه داران شعبان را ببخش و بيامرز و دعايشان را اجابت فرما!))

بنابراين كسى كه دو ركعت نماز به جا آورد كه در هر ركعت سوره فاتحه را يك بار و توحيد را صد بار بخواند و بعد از سلام دادن ، صد بار نيز صلوات بفرستد، خداوند تمام خواسته هاى دينى و دنيايى او را برآورده مى فرمايد و كسى كه يك روز از آن را روزه بگيرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام مى كند.

6- هر روز هفتاد مرتبه ذکر « اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَىُّ الْقَیّوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ» گفته شود. و در بعضى روایات “الْحَىُّ الْقَیُّومُ” پیش از “الرَّحْمنُ الرَّحیمُ” است و عمل به هر دو خوبست و از روایات استفاده مى‌شود كه بهترین دعاها و ذكرها در این ماه استغفار است و هر كس هر روز در این ماه هفتاد مرتبه استغفار كند مثل آن است كه هفتاد هزار مرتبه در ماه‌هاى دیگر استغفار كند.

7- صدقه دادن در این ماه اگرچه به اندازه نصف دانه خرمایى باشد، خوب است و خداوند بدن صدقه دهنده را بر آتش جهنم حرام می‌کند.

از حضرت صادق علیه السلام نقل شده است كه آن حضرت در باب فضیلت روزه رجب فرمود چرا غافلید از روزه شعبان؟ راوى عرض كرد یابن رسول الله چه ثوابی دارد كسى كه یك روز از شعبان را روزه بگیرد؟

حضرت فرمود به خدا قسم بهشت ثواب اوست.

عرض كرد یابن رسول الله بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه دادن و استغفار . هر كس در ماه شعبان صدقه دهد، خداوند آن صدقه را رشد دهد همچنان كه یكى از شما شتر تازه متولد شده‌ای را تربیت مى‌كند تا آن كه در روز قیامت به صدقه دهنده برسد در حالتى كه به اندازه كوه اُحُد شده باشد.

8- در کل این ماه هزار بار ذکر « لا اِلهَ اِلا اللهُ وَلا نَعْبُدُ اِلاّ اِیّاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ » را كه ثواب بسیار دارد؛ گفته شود.

از جمله آن كه عبادت هزار ساله در نامه عملش نوشته شود.

بر اساس فرازی از دعای ندبه، مهم ترین شغل و تکلیف امام زمان علیه السلام چیست؟

 در دعای ندبه می خوانیم: « بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ‏ عَقِيدِ عِزٍّ لَا يُسَامَى‏؛(1)جانم به قربان شما ای آقایی که خداوند برای تو پرچم عزّتی برافراشته است که همطرازی ندارد.

اوّلاً، یکی از وظایف مهم امام زمان علیه السلام، برپایی عدل و داد در همه جهان است:« الَّذِي يَمْلأُ الْأَرْضَ عَدْلاً وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً»؛(2)

اما آنچه در مورد برپا کردن قسط و عدل باید مورد توجه قرار گیرد، این است که بخش عمده این قیام مربوط به برپایی دین حقیقی که همان دینِ مورد رضایت پروردگار(3) یعنی شیعه اثنی عشری است؛ چنان که خداوند متعال می فرماید:« وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكمُ‏ْ وَ عَمِلُواْ الصَّلِحَتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فىِ الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لهَُمْ دِينهَُمُ الَّذِى ارْتَضىَ‏ لهَُمْ وَ لَيُبَدِّلَنهَُّم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا  يَعْبُدُونَنىِ لَا يُشْرِكُونَ بىِ شَيًْا  وَ مَن كَفَرَ بَعْدَ ذَالِكَ فَأُوْلَئكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ»؛(4)

خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، وعده داده است كه حتماً آنان را در اين سرزمين جانشين [خود] قرار دهد همان گونه كه كسانى را كه پيش از آنان بودند جانشين [خود] قرار داد، و آن دينى را كه برايشان پسنديده است به سودشان مستقر كند، و بيمشان را به ايمنى مبدل گرداند، [تا] مرا عبادت كنند و چيزى را با من شريك نگردانند، و هر كس پس از آن به كفر گرايد آنانند كه نافرمانند.

به تدبیرت اعتماد کردم به حکمتت دل سپردم به تو توکل کردم 

عارفی را گفتند:

دنیا را چگونه می بینی؟

گفت:

آنچنان که بدون رضایت من برگی از درخت نمی افتد!!

گفتند :

مگر تو خدایی؟

گفت :

نه!

راضی ام به رضای خدا….

امام خامنه ای مدظله العالی :

حرف زدن در مورد فساد فایده ای ندارد  با «دزد دزد» گفتن، دزد از دزدی دست برنمی‌دارد.

دانسته ها ما در چه حدی است ؟

چرا به همه دانسته های خود عمل نمی کنیم ؟ 

یکی از دلایل اصلی عمل نکردن به دانسته ها ،

فراموشی و یا درک نکردن عمق و اثر آن کار است.

حالا چگونه می توانیم این مشکل را برطرف کنیم ؟؟

به گمانم یکی از راه های تقویت معنویت در بین طلاب

تذکر دادن است چون اکثریت ما راه های افزایش معنویت

را می دانیم ولی متاسفانه از آن غافل می شویم .

اگر اساتید در آغاز کلاس ها تذکراتی دهند و با بیان

خاطرات و یا سخنان علما تذکراتی به طلاب دهند خود

به خود و به طور غیر مستقیم به تقویت معنویت در

بین طلاب کمک می کنند .

امام حسن علیه السلام می فرمایند :

« به راستى، بيناترين ديده ‏ها آن است در خير نفوذ نمايد

و شنواترين گوشها آن است كه تذكّرها را بشنود و از آن

بهره ‏مند شود و سالم‏ترين دلها آن است كه از شك و

شبهه ‏ها پاك باشد.» 

(تحف العقول / ترجمه حسن زاده، ص: 409)

ان شاالله همه گوش ها شنوا باشد